De Jonge Specialist oktober 2018
Doelmatigheid is hot. In en rond de zorg schieten verbeterprojecten als paddenstoelen uit de grond. Twee bekenden zijn het Bewustzijnsproject van het College Geneeskundige Specialismen en Verstandig Kiezen van de Federatie Medisch Specialisten. Maar er zijn er meer. Overal zoemt Engelstalig kwaliteitsjargon door de gangen. Value Based Health Care bijvoorbeeld. En afkortingen als PREMs en PROMs. Maar wat is het precies? Wie houdt zich met wat bezig en wat betekent het voor aios? We vroegen het aan een aantal voorlopers in doelmatige zorg.
Oké, doelmatigheid is dus hot, maar wat is het precies? Fedde Scheele, gynaecoloog en hoogleraar Innovatie van Zorg en Onderwijs: “Doelmatigheid draait om kosteneffectief kwaliteit leveren zonder onnodige handelingen. Maar het is geen strak gedefinieerde term. Value Based Healthcare is dat wel en dekt een groot deel van het begrip doelmatigheid.”
Waardegedreven zorg
De term Value Based Healthcare (VBHC) werd in 2006 gelanceerd door de Amerikaanse econoom Michael Porter. Hij beschreef een stappenplan om de huidige zorg, die teveel geld kost en volume- gestuurd is, te transformeren tot efficiënte en patiëntgestuurde zorg. “VBHC omvat drie elementen”, legt Scheele uit: “de technische kwaliteit van zorg, de patiëntbeleving en het prijskaartje.” De technische kwaliteit komt bijvoorbeeld tot uiting in een speciaal voor zo’n behandeling bedachte meting, maar ook door complicatieregistraties. De patiëntbeleving – de manier waarop patiënten de kwaliteit van zorg ervaren – wordt gestructureerd gemeten en uitgedrukt in PROMs (Patient Reported Outcome Measures) en PREMs (Patient Reported Experience Measures). En technische kwaliteit en patiëntbeleving moeten weer in redelijke verhouding staan tot de kosten. “Het is de verantwoordelijkheid van iedere dokter om zo goed en efficiënt mogelijke zorg te leveren”, zegt Scheele. “En daarvoor hoeft niet het hele systeem op de schop. Het gaat om een andere gedachtegang en een andere organisatievorm. We moeten zorgen dat de aios van nu daar klaar voor is.”
En zo werd ook het Bewustzijnsproject geboren. Professor Laurents Stassen is opleider Heelkunde in Maastricht. Hij stond als projectdirecteur aan de wieg van het thema doelmatigheid van zorg in de opleiding van aios. Stassen: “Doelmatig werken is in onze dagelijkse praktijk altijd aan de orde: als arts moeten we het nuchtere, scherpe vermogen hebben om afwegingen te maken die de kwaliteit van de patiëntenzorg ten goede komen. Voor aios moet dat een way of thinking worden, een ingebakken bewustzijn. Vandaar de naam Bewustzijnsproject.”
In het magazine werd ook een opvouwbare versie van het kaartje ‘Kosten in kaart’ opgenomen.