Verhogen van de kwaliteit van zorg voor zwangere patiënten met een cardiale aandoening

Probleemstelling

Een bevalling is een uniek, emotioneel en spannend moment. Vooral voor patiënten die hartbewaking nodig hebben vanwege een cardiale aandoening. Denk hierbij bijvoorbeeld aan patiënten met een interne defibrillator (ICD) welke peripartum wordt uitgeschakeld om onterechte shocks te voorkomen.

Het is belangrijk dat deze patiënten kunnen bevallen op de juiste plaats met de juiste begeleiding. Tot voor kort waren er twee suboptimale opties:

• Bevallen op de Coronary Care Unit (CCU) met continue ritmemonitoring. Nadeel hierbij is dat optimale obstetrische zorg mogelijk niet gewaarborgd kan worden met risico’s voor zowel moeder als kind. Bovendien is er door gedeelde kamers weinig privacy en ruimte.
• Bevallen op de verloskamer met optimale obstetrische zorg en privacy en ruimte voor de patiënt en partner. Nadeel hierbij is dat er geen continue ritmemonitoring geleverd kan worden waardoor optimale cardiologische zorg niet gewaarborgd kan worden. Ook dit kan leiden tot risico’s voor zowel moeder als kind.

Doelstelling

Het verhogen van de kwaliteit van zorg voor zwangere patiënten met een cardiale aandoening door het faciliteren van adequate en continue remote ritmemonitoring, terwijl de patiënt kan bevallen op de afdeling waar dit thuis hoort: de obstetrie afdeling.

Plan van aanpak

• Definiëren van het probleem in een multidisciplinair team. Hierin werd bepaald dat op basis van frequentie en impact het de moeite waard was om het probleem aan te pakken.
• Analyseren en testen van verschillende verbetermaatregelen. Installatie van telemetrie-apparatuur op de verloskamers met doorschakeling van het signaal naar de CCU alwaar monitoring door daarvoor gediplomeerde verpleegkundigen mogelijk wordt, bleek de beste optie.
• Inventarisatie van benodigde materialen en het aanvragen van offertes.
• Opstellen business case en bepalen kostenplaats.
• Installatie van apparatuur en testfase.
• Risicoanalyse en uitwerken van een protocol, waarin de werkwijze en verantwoordelijkheden binnen de cardiologie en gynaecologie worden vastgelegd.
• Evaluatie met alle betrokkenen nadat de eerste zwangere patiënt onder continue telemetrische ritmebewaking op de verloskamers bevalt.
• Implementatie van de aangepaste procedure in de dagelijkse praktijk.

Behaalde resultaten

Het proces:

• Alle zwangere patiënten met een cardiologische aandoening worden in een maandelijks cardiologie/obstetrie overleg besproken. Hierbij wordt nu ook specifiek besproken of eventuele telemetrische ritmemonitoring tijdens de partus aangewezen is. De verwachtingen ten aanzien van eventueel mogelijk optredende ritmestoornissen worden besproken, waarbij vooraf een plan wordt opgesteld hoe deze het beste te behandelen (in overleg met de behandelend cardioloog). Ook afspraken ten aanzien van een eventuele ICD/pacemaker worden duidelijk besproken. Zodoende komt er voor zowel patiënten als de op het moment van partus betrokken artsen en verpleegkundigen een duidelijk vooropgesteld plan en kan alles gestructureerd verlopen.
• Telemetrische ritmemonitoring is nu mogelijk gemaakt op de verloskamers. Het signaal wordt hierbij continu gemonitord door daarvoor opgeleide verpleegkundigen op de CCU. De eerste patiënten zijn intussen bevallen op deze manier, er hebben zich hierbij geen complicaties voorgedaan.

Voor patiënten:

• Continue ritmemonitoring en adequate obstetrische zorg waardoor risico’s van zowel de onderliggende cardiale aandoening als de partus tijdig worden herkend en behandeling wordt ingezet. Kortom: verbetering van de patiëntveiligheid.
• Meer privacy voor bevallende patiënten, doordat ze nu bevallen zonder andere patiënten op de CCU.
• Meer rust voor patiënten op de CCU.
• Meer vertrouwen door juiste omgeving en juiste ondersteuning.

Voor verpleegkundigen op de verloskamers en CCU:

• Minder stress bij verpleegkundigen op de verloskamers omdat zij zich niet meer bezig hoeven te houden met ritmestoornissen, waar zij weinig ervaring mee hebben.
• CCU verpleegkundigen kunnen zich volledig concentreren op waar ze goed in zijn.
• Tijdwinst door afschaffen van ECG’s om het half uur.

Voor betrokken artsen:

• De zaalarts of dienstdoende arts van de gynaecologie/obstetrie kan nu volle aandacht aan de zorg rondom en begeleiding bij de bevalling geven, zonder constant het hartritme van de patiënt te moeten checken.
• De consulent of dienstdoende arts van de cardiologie, kan nu vertrouwen op adequate en continue ritmemonitoring zodat er spoedig contact opgenomen wordt indien er zich ritmestoornissen voordoen.

Voor de organisatie:

• CCU bedden blijven op deze manier beschikbaar voor primair cardiologische patiënten.
• Kostenbesparing: kosten CCU zijn hoger dan bed op verloskamer.

Evaluatie / borging

Zeer positieve evaluatie door alle betrokkenen en patiënten. Vooral de multidisciplinaire aanpak, korte doorlooptijd, positieve teamspirit en grote impact op patiënten werd gewaardeerd. De kosten van de apparatuur worden eenvoudig en snel terugverdiend doordat er minder tussentijdse ECG’s worden gemaakt, verpleging meer tijd heeft voor overige taken, en minder CCU bedden worden bezet door obstetrische patiënten.
De nieuwe werkwijze werd opgenomen in een ziekenhuis protocol zodat deze ook in de toekomst gewaarborgd kan worden. Dit ziekenhuis protocol zal om de 3-5 jaar gereviseerd worden. Het initiatief werd genomineerd voor een ziekenhuisbrede klantgerichtheidsprijs.