Probleemstelling
De huidige internationale richtlijnen adviseren patiënten met een prolactinoom in de eerste plaats te behandelen met dopamine agonisten, zoals Cabergoline. Deze medicatie is effectief in het behandelen van de hyperprolactinemie die ontstaat ten gevolge van het prolactinoom en de symptomen daarvan. Maar patiënten zijn vaak gebonden aan jarenlange behandeling met Cabergoline, omdat slechts een klein deel van de patiënten na 2 jaar behandeling in remissie is. Recent onderzoek heeft uitgewezen dat 40% van de patiënten last heeft van, veelal psychiatrische, bijwerkingen (Andela et al., 2015; De Sousa et al., 2017).
Leids Universitair Medisch Centrum
Auteur: I.M. Zandbergen
Operatieve behandeling is voorbehouden aan patiënten bij wie dopamineagonisten niet effectief zijn of leiden tot ernstige bijwerkingen. Maar operatieve behandeling leidt bij het overgrote deel van de patiënten vrijwel direct tot een verbetering van de hyperprolactinemie, terwijl de kans op een recidief klein is, en langdurige complicaties, zoals nieuwe hypofyse-uitval, bij een zeer klein percentage patiënten gezien wordt. In de praktijk wordt waargenomen dat patiënten die uiteindelijk na jaren medicamenteuze behandeling ervaren dat ze eerder geopereerd hadden willen worden.
Daarnaast zijn recent twee onderzoeken gepubliceerd, die op basis van rekenmodellen suggereren dat operatieve behandeling van prolactinomen een betere kosteneffectiviteit heeft dan medicamenteuze behandeling (Jethwa et al., 2016; Zygourakis et al., 2017). Er is echter nooit goed vergelijkend onderzoek verricht naar de verschillende behandelingen voor prolactinoom. Ook wat betreft de kwaliteit van leven van patiënten en de economische aspecten is nog veel onbekend over de verschillende behandelingen op zichzelf.
Doelstelling
Het doel van ons doelmatigheidsproject is met een groot multicenter cohortonderzoek in kaart te brengen wat de kwaliteit van leven van patiënten is, hoe vaak bijwerkingen/complicaties optreden en wat de kosten op niveau van zorggebruik, werk-gerelateerd functioneren en de algemene gezondheidslast zijn. Daarnaast zal door middel van drie RCT’s onderzocht worden of endoscopische transsfenoïdale resectie als behandeling van prolactinomen superieur is aan behandeling met dopamineagonisten op het gebied van de kosteneffectiviteit, kwaliteit van leven en het optreden van bijwerkingen/complicaties.
Plan van aanpak
- In december 2017 is het multicenter cohortonderzoek van start gegaan. Dit onderzoek zal ten minste 5 jaar in beslag gaan nemen.
- De planning voor het eerste kwartaal van 2018 is zo veel mogelijk ziekenhuizen in Nederland te betrekken bij het project. Dit willen we doen door:
- een viertal informatiebijeenkomsten voor artsen te organiseren verspreid over Nederland;
- promotiemateriaal te verspreiden via de vakverenigingen van de endocrinologen en gynaecologen; en
- deel te nemen aan relevante congressen en symposia, zoals op de Dutch Endocrine Meeting op 25 en 26 januari jongstleden.
- Gedurende het eerste half jaar van 2018 zal gewerkt worden aan de opbouw en start van de RCT’s. Dit deel van het project zal ook ten minste 5 jaar in beslag gaan nemen.
Behaalde resultaten
Op dit moment is er een ZonMw doelmatigheidssubsidie voor het onderzoeksproject en is gestart met het cohortonderzoek. Er wordt momenteel METC goedkeuring voor deelname van 7 afdelingen in ziekenhuizen buiten het LUMC aangevraagd en is er contact met nog 7 andere mogelijke onderzoekslocaties. Voor de verdere verspreiding van het onderzoek is er ondersteuning van de patiëntenvereniging en wordt samengewerkt met de vakverenigingen van de endocrinologie (NVE), de gynaecologie (NVOG) en de neurochirurgie (NvvN).
Evaluatie / borging
De uitkomsten van het cohortonderzoek en de RCT’s zullen na afronding ervan, ongeacht de uitkomsten in de vorm van een of meerdere artikelen in peer-reviewed medisch-wetenschappelijke tijdschriften gepubliceerd worden en besproken worden op congressen en symposia.
