Genomineerd voor de Doelmatigheidsprijs 2018

Probleemstelling

Terwijl steeds meer zorgverleners zich richten op het behandelen conform het principe van Value Based Healthcare, resteert dikwijls de vraag of de mening van de patiënt hierin voldoende wordt meegenomen. Toen wij 2½  jaar geleden van een toenemend aantal patiënten hoorden dat zij graag naar huis wilden om daar verder te herstellen zijn wij gestart met een risico-inventarisatie om te zorgen dat dit veilig gerealiseerd kon worden.

Leids Universitair Medisch Centrum
Auteurs: D.J. Lobatto (supervisie), Wouter van Furth (neurochirurg), Nienke Biermasz (endocrinoloog)

Sinds de introductie van de endoscopische chirurgie bij hypofysetumor operaties is de chirurgische morbiditeit verlaagd, waardoor een groot deel van de patiënten 2 dagen na de operatie minimale zorg nodig hebben. Desondanks verblijven hypofyse patiënten, onafhankelijk van hun postoperatieve herstel, 6 à 7 dagen in het ziekenhuis ter monitoring van (subacute) complicaties. Deze vorm van overbehandeling kan worden tegengegaan, echter alleen wanneer dit voor de patiënt van toegevoegde waarde is en het geen verhoogd risico met zich meebrengt.

In de Verenigde Staten hebben drie (kleine) studies (Forbes 2011, Thomas 2013, Sarkiss 2015) aangetoond dat dit veilig kan, echter blijven heropnames bij deze patiëntpopulatie een belangrijk probleem. De meest voorkomende postoperatieve complicatie, hyponatriëmie treedt namelijk pas 7-10 dagen na de operatie op. Omdat patiënten ook in de oude situatie dit relatief laat melden, is het percentage heropnames na hypofysetumor operaties relatief hoog (13.6%). Beide problemen hebben niet alleen invloed op de ervaren kwaliteit van zorg voor de patiënt, maar leiden daarnaast tot toegenomen kosten voor de zorg.

Doelstelling
  1. Kortere klinische opnames met betere kwaliteit van zorg
  2. Het verhogen van de participatiemogelijkheden voor de patiënt
Plan van aanpak

Dit innovatieve project is gestart met het ontwikkelen van een gestructureerde ziekte specifieke risicoanalyse op basis van expert opinion, onderbouwd door wetenschappelijke literatuur (Lobatto, Pituitary 2018). Dit heeft geleid tot een nieuw zorgpad voor patiënten met een hypofysetumor en een wetenschappelijk onderbouwde (korte) vragenlijst, welke gebruikt wordt als zelfmonitoringstool voor de korte opname en onderscheid dit project van de studies uit de Verenigde Staten. In december 2016 is gestart met de implementatie van de korte opname in het LUMC, waarna in december 2017 de eerste voorlopige analyse is verricht. De resultaten hiervan vindt u onderstaand. Per 1 januari 2018 zijn wij gestart met de implementatie van deze werkwijze bij alle hypofysetumor patiënten in het LUMC (ook de patiënten die niet in aanmerking komen voor de korte opname) en zal dit gedurende het komende jaar geïmplementeerd gaan worden in andere hypofyse centra in Nederland. De gebruikte werkwijze zal daarnaast het komende jaar geïmplementeerd gaan worden in een persoonlijk gezondheidsdossier (PGD), waarbij de patiënt via een applicatie de regie heeft over zijn eigen behandeling. Uitgebreide wetenschappelijke evaluatie en publicatie in een peer-reviewed journal zal eind van het jaar plaats vinden.

Behaalde resultaten

Door de korte opname zijn in 2017 zijn 28 van de 71 geopereerde hypofysetumor patiënten met succes vervroegd ontslagen, terwijl er geen complicatie gerelateerde heropnames waren. Naast de reductie van de gemiddelde opnameduur en de reductie van het aantal heropnames, zijn er tevens minder complicaties opgetreden. Dit kan deels toegeschreven worden aan patiëntselectie, echter heeft de verbeterde en gerichte (poliklinische/digitale) follow up tevens geleid tot het minder voorkomen van postoperatieve hyponatriëmieën. Wegens het succes van deze pilot, worden vanaf 01-01-2018 alle hypofyse patiënten, zowel in de kliniek als in de thuissituatie, via deze werkwijze begeleid door de hypofyse casemanager.

  1. Een halvering in het aantal complicaties van 41% naar 21%.
  2. Een reductie van de gemiddelde opnameduur van 6 naar 2.3 dagen.
  3. Geen complicatie gerelateerde heropnames (voorheen 13.6%).
Evaluatie / borging

Medio 2018 zal gestart worden met landelijke implementatie van dit project. Intentieverklaringen voor deelname zijn reeds aangeleverd door 6 verschillende centra eerste verkennende samenwerkingsgesprekken hebben reeds plaats gevonden. Uitgebreide wetenschappelijke evaluatie zal plaatsvinden na 2 jaar of 100 patiënten, waarna de resultaten gepubliceerd zullen worden in een peer-reviewed journal.