Verbeteren van antibioticagebruik in het ziekenhuis
Eerdere studies hebben laten zien dat er ook in Nederland veel ruimte is voor het verbeteren van antibioticagebruik in het ziekenhuis. Dit varieert van voorschrijven volgens de richtlijnen, tot het versmallen op basis van kweekresultaten.
De meeste antibiotic stewardship interventies worden georganiseerd vanuit het A-team. De specialisten in dit team zijn veel tijd kwijt aan het opzetten en uitvoeren van verbeterprojecten. Als de artsen die direct verantwoordelijk zijn voor de dagelijkse zorg ook een rol krijgen in het antibiotic stewardship programma kan er mogelijk meer effect bereikt worden.
Antibiotica checklist
De ‘antibiotica checklist’ is bedoeld als hulpmiddel om de arts te herinneren aan de belangrijkste stappen in antibiotische behandeling in de dagelijkse praktijk. De checklist bestaat uit zeven items, die zijn gebaseerd op gevalideerde kwaliteitsindicatoren, ontwikkeld in een internationale Delphi procedure. Vijf van deze items zijn van toepassing bij aanvang van intraveneuze antibiotische therapie, en twee items zijn van toepassing 48-72uur na start van de therapie (zie de checklist). De checklist is geïntroduceerd op drie afdelingen van negen Nederlandse ziekenhuizen en in het ziekenhuis op Aruba. Door checklistgebruik verbeterde de kwaliteit van antibioticagebruik significant. Daarnaast bleek de antibiotica checklist kosteneffectief en bovendien makkelijk inzetbaar in verschillende omgevingen.
Hoewel een verbetering in de kwaliteit van antibioticagebruik geassocieerd was met een kortere opnameduur van de patiënt, leidde checklistgebruik zelf niet tot een verkorte opnameduur. Dit was te verklaren doordat artsen regelmatig wel een vinkje zetten, maar het punt zoals genoemd op de checklist in de werkelijkheid niet uitvoerden. Uiteraard is het daadwerkelijk uitvoeren noodzakelijk om effect te bereiken op de opnameduur.
Implementatieplan
Om een optimaal effect te bereiken moet de introductie van de checklist daarom samengaan met een gedetailleerd implementatieplan. Een inventarisatie van barrières, zowel voorafgaand aan de introductie als tijdens gebruik van de checklist, wordt aangeraden als onderdeel van de implementatie.
Meer informatie via OOR AMC, Frederike v Daalen, aios interne geneeskunde en prof. dr. S. Geerlings.
