Voorbeeld uit de praktijk
Hoe leer je aios om bewust doelmatig te denken en te werken? Dat kan op heel veel manieren. In deze rubriek geven opleiders, aios en andere betrokkenen bij de geneeskundige vervolgopleidingen een goed voorbeeld uit hun opleidingspraktijk.
Dit is het goede idee:
Aios volgen in hun eigen tempo een e-learning over het voeren van gesprekken met patiënten over behandelwensen en –beperkingen. Tijdens drie bijeenkomsten oefenen ze deze gesprekken met acteurs. Zo raken ze steeds beter toegerust op deze belangrijke gesprekken tussen arts en patiënt.
Aan het woord
Prof. dr. Karin Kaasjager, opleider interne geneeskunde in het UMC Utrecht.
Zo ontstond het
“Het viel me op dat veel artsen het moeilijk vinden om met patiënten het gesprek aan te gaan over behandelwensen en eventuele behandelbeperkingen. ‘Wat wilt u zelf? En wat wilt u absoluut niet?’ Grenzen met elkaar durven stellen, dat vinden zowel patiënten als artsen lastig.
Zelf zie ik dag in dag uit de gevolgen van het niét voeren van die gesprekken. Mensen die nog aan chemotherapie beginnen, terwijl ze dat eigenlijk niet zien zitten. Een vader die op de intensive care komt te liggen, waarna zijn dochter geschokt aangeeft: ‘dit had papa écht niet meer gewild.’ Dat vind ik heel erg. Elke patiënt moet weten dat er keuzes zijn in wat je als arts wel of niet doet. Die keuzes moeten zo vroeg en zo duidelijk mogelijk boven tafel komen.
Samen met de aios hebben we een opleidingsmodule ontwikkeld, die bestaat uit een e-learning met video’s en oefenbijeenkomsten met acteurs. In de video’s tonen we verschillende voorbeeldgesprekken in de spreekkamer. En een aantal specialisten vertelt aan de hand van praktijkvoorbeelden hoe zij zulke gesprekken aanpakken. Ook wordt er zoveel mogelijk achtergrondinformatie gegeven, zodat je de patiënt en zijn familie inderdaad optimaal kunt adviseren.”
Welke plek heeft dit idee in de opleiding gekregen?
“Bij interne geneeskunde is de e-learning onderdeel van de introductie van aios. Vervolgens trainen ze de gesprekken om de drie maanden met acteurs. Vanuit ons regio-initiatief Dappere Dokters Utrecht zijn we aan het bekijken hoe deze module een plaats kan krijgen in de opleiding huisartsgeneeskunde. Tegelijkertijd zijn we bezig met opleiders van andere specialismen. Via de centrale opleidingscommissie verspreidt het idee zich als een olievlek door het ziekenhuis.”
Dit is wat aios eraan hebben
“Aios voelen zich ‘empowered’, geven ze aan. Ze voelen zich zeker genoeg om op de poli en de spoedeisende hulp in gesprek te gaan met de patiënt over hun behandelwensen en -grenzen. En dat is precies de bedoeling: deze gesprekken moeten ons straks passen als een oude jas, het moet een normaal onderdeel worden van onze anamnese. Niet alleen bij de 80-jarige kwetsbare oudere, maar bij elke patiënt.”
Tips voor als u hier zelf ook mee aan de slag wilt
“Blijf zelf ook meedoen aan de trainingen met acteurs. Ik doe ook nog altijd mee, tenslotte is elk gesprek met patiënten anders en ik leer er iedere keer weer van.”
Dit interview verscheen in het magazine van De Jonge Specialist, editie maart 2017
Een folder kan een bruikbaar hulpmiddel zijn tijdens het gesprek tussen arts en patiënt. In Utrecht hebben we zo’n folder ontwikkeld: Praten over behandelwensen en -grenzen
Stand van zaken
Binnen het UMC Utrecht is de e-learning in de afgelopen periode verder verfijnd en lopen de trainingen waarin aios om de drie maanden gesprekken voeren met acteurs. Parallel daaraan wordt er onderzoek gedaan naar het effect van deze aanpak, zowel bij de artsen als bij patiënten. De e-learning zal in de toekomst breder gedeeld worden.