Transparantie niet altijd in belang patiënt

Gezondheidswinst aantonen door patiëntbevindingen te publiceren

Meer transparantie leidt tot betere en veiliger zorg en geeft de patiënt meer mogelijkheden om een geïnformeerde keuze te maken. Vanuit deze gedachte wordt van de zorg steeds meer transparantie geëist. Sterftecijfers en andere indicatoren moeten gepubliceerd worden in ‘kwaliteitsvensters’ en de minister wil dat de IGZ calamiteitenrapporten van instellingen gaat publiceren op internet.

Opvallend genoeg zijn er echter weinig wetenschappelijke aanwijzingen dat meer transparantie leidt tot betere zorg. Soms blijkt zelfs het tegendeel het geval. Recent onderzoek laat bijvoorbeeld zien dat chirurgen die worden afgerekend op hun sterftecijfers patiënten minder vaak een risicovolle operatie aanbieden, uit angst voor een slechtere score [1].  ‘Vroeger keken artsen naar wat het beste was voor hun patiënt, tegenwoordig houden ze een scheef oog op hun sterftecijfers’ [2].  Door toenemende transparantie kunnen artsen dus defensiever en meer risicomijdend worden. Een betere score op een indicator hoeft dan ook niet te wijzen op betere kwaliteit van zorg. Een andere recente studie liet bijvoorbeeld zien dat op het moment dat sterftecijfers openbaar gemaakt werden, de reeds in gang gezette daling van de sterfte niet verder ging, maar juist stokte [3]. Ook het openbaar maken van het aantal heropnames binnen 30 dagen na een hartinfarct of hartfalen leidde niet tot een daling daarvan [4].

De volledige column en referenties vind je op www.knmg.nl